ﯾﮑـی ﺍﺯ ﺑﻬﺎﻧﻪ‌های ﻫﻤﯿﺸﮕـی ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮﻥ ﺍﺯ ﺩﺭﻣﺎﻧﺪﮔـی ﻭ ﺍﺯ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﮔـی ﻭ ﮔﻤﺮﺍﻫـی ﺁﻧﺎﻥ ﺳﺨﻦ ﺭﺍﻧﺪﻩ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﻭ ﭼﻨﯿﻦ ﻣـی‌ﮔﻮﯾﻨﺪ: «ﺍﮔﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺪ هستند، ﮔﻨﺎﻩ ﺩﯾﻦ ﭼﯿﺴﺖ؟»
ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ، ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺪ هستند ﻭ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺍﺻﯿﻞ ﺩﯾﻦ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺪ ﺭﺍ ﻧﯿﮏ ﮔﺮﺩﺍﻧﺪ. ﺍﯾﻨﮑﻪ ﯾﮏ ﺩﯾﻨـی ﻧﻤـی‌ﺗﻮﺍﻧﺪ ﭘﯿﺮﻭﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﯿﮑـی ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﺳﺘـی ﺑﯿاﻭﺭﺩ، ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺸﺎﻥ ﺑﻬﻢ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﺁﻥ ﺩﯾﻦ مي‌باﺷﺪ.
ﺍﺯ ﺧﻮﺩ دين است ﮐﻪ ﮐﯿش‌هاﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﮔـی ﺑﻪ ﻣﯿﺎﻥ ﭘﯿﺮﻭﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺍﺯ ﺧﻮﺩ دين است ﮐﻪ ﭘﺮ ﺍﺯ ﮔﻤﺮﺍهی‌‌ها ﻭ ﻧﺎﺩﺍنی‌ها ﮔﺮﺩﯾﺪﻩ ﻭ ﻣﻐﺰﻫﺎﯼ ﭘﯿﺮﻭﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎﯼ ﭘﺴﺖ ﻭ ﺑـی‌ﭘﺎ ﭘُﺮ ﻣـی‌ﮔﺮﺩﺍﻧﺪ. ﺍﺯ ﺧﻮﺩ دين است ﮐﻪ ﺯﻣﺎﻧﺶ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﺑﺎ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧـی ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﻧﻤـی‌ﺳﺎﺯﺩ. ﺍﺯ ﺧﻮﺩ دين است ﮐﻪ ﭘﯿﺮﻭﺍﻥ ﺭﺍ ﻭﺍ مي‌دﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻫﺮ ﻧﯿﮑـی ﻭ ﺭﺳﺘﮕﺎﺭﯼ ﺑﺎﯾﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻫﺮ ﮐﻮﺷﺸـی ﻭ ﺟﻨﺒﺸـی ﮐﻪ به ناﻡ ﺩﯾﻦ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﯿﺴﺖ ﺩﺷﻤﻨـی ﮐﻨﻨﺪ ﻭ برای همين است که ﭘﯿﺮﻭﺍﻧﺶ ﻧﺎﭼﺎﺭﻧﺪ ﯾﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﻭ ﮔﺮﺩﻥ‌ﻓﺮﺍﺯﯼ ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ ﻭ ﯾﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺭﻫﺎ ﮐﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﺑﻨﺪ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﻭ ﺳﺮﺍﻓﺮﺍﺯﯼ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
باسمه تعالی

سلام عليکم
دين، هميشه جنبه‌ی فاعلی دارد ولی مخاطبِ دين بايد جنبه‌ی قابلی داشته باشد. پس اگر کسی نخواهد و نپذيرد که دين، او را تغيير دهد، نمي‌توان اشکال را متوجه ناحيه‌ی دين دانست زيرا همين دين، ديگرانی که آن را پذيرفته‌اند، تغيير داده و به کمال و سعادت رسانده است.
به عبارت ساده، دين و هر برنامه‌ی تربيتی ديگر، تا زمانی که پذيرفته و به کار بسته نشود، نمي‌تواند کاری از پيش ببرد. برای روشن شدن مطلب، چند مثال مي‌زنيم؛
مثال اول: کسی که برنامه‌ی لاغری از بهترين استاد متخصص و فوق تخصص رژيم‌های غذايی دريافت کرده، تا زمانی که آن را به کار نبندد، هيچ نتيجه‌ای نخواهد گرفت. اينجا نمي‌توان رژيم لاغری آن متخصص را ناکارآمد شمرد، زيرا افراد بسياری به همين رژيم لاغری، عمل کرده و نتايج بسيار خوبی گرفته‌اند. پس اشکال واقعی از ناحيه‌ی خود شخص است که دستورات متخصص را نپذيرفته است.

مثال دوم: کسی که به باشگاه بدنسازی برود ولی نه از دستگاه‌های ورزشی استفاده کند و نه برنامه‌ی غذايی متخصص بدنسازی را رعايت نمايد، هيچگاه دارای بدنی ورزيده و عضلانی نخواهد شد. در اين صورت، نبايد دستگاه‌ها يا رژيم غذايی مخصوص ورزشکاران را مورد سرزنش قرار دهد؛ بلکه اين خود فرد است که به خاطر عمل نکردن، مورد ملامت قرار مي‌گيرد.

مثال سوم: کسی که وسيله‌ی الکتريکی ظريف بگيرد ولی به توصيه‌های ايمنی در نگهداری آن عمل نکند، مثلاً گوشی تلفن همراه خود را در معرض حرارت شديد قرار داده يا در آب بياندازد، نمي‌تواند سازنده را متهم کند که وسيله‌ی نامرغوب و بي‌کيفيتی در اختيار او قرار داده است؛ زيرا افراد فراوانی هستند که با رعايت نکات ايمني، سال‌ها از همين وسيله به بهترين وجه استفاده مي‌کنند.
بله اگر دين يا برنامه‌ی تربيتي‌ای باشد که حتی يک نفر از کسانی که خود را وقف عمل به دستورات آن کرده‌اند را نتواند به کمال و سعادت برساند، در اين صورت، مي‌توان در صحت و سلامت آن دين يا برنامه‌ی تربيتی ترديد نمود.

موفق باشيد
حاج فردوسی