ﯾﮑـی ﺍﺯ ﺑﻬﺎﻧﻪ‌های ﻫﻤﯿﺸﮕـی ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮﻥ ﺍﺯ ﺩﺭﻣﺎﻧﺪﮔـی ﻭ ﺍﺯ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﮔـی ﻭ ﮔﻤﺮﺍﻫـی ﺁﻧﺎﻥ ﺳﺨﻦ ﺭﺍﻧﺪﻩ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﻭ ﭼﻨﯿﻦ ﻣـی‌ﮔﻮﯾﻨﺪ: «ﺍﮔﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺪ هستند، ﮔﻨﺎﻩ ﺩﯾﻦ ﭼﯿﺴﺖ؟»
ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ، ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺪ هستند ﻭ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺍﺻﯿﻞ ﺩﯾﻦ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺪ ﺭﺍ ﻧﯿﮏ ﮔﺮﺩﺍﻧﺪ. ﺍﯾﻨﮑﻪ ﯾﮏ ﺩﯾﻨـی ﻧﻤـی‌ﺗﻮﺍﻧﺪ ﭘﯿﺮﻭﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﯿﮑـی ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﺳﺘـی ﺑﯿاﻭﺭﺩ، ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺸﺎﻥ ﺑﻬﻢ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﺁﻥ ﺩﯾﻦ می‌باﺷﺪ.
ﺍﺯ ﺧﻮﺩ دین است ﮐﻪ ﮐﯿش‌هاﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﮔـی ﺑﻪ ﻣﯿﺎﻥ ﭘﯿﺮﻭﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺍﺯ ﺧﻮﺩ دین است ﮐﻪ ﭘﺮ ﺍﺯ ﮔﻤﺮﺍهی‌‌ها ﻭ ﻧﺎﺩﺍنی‌ها ﮔﺮﺩﯾﺪﻩ ﻭ ﻣﻐﺰﻫﺎﯼ ﭘﯿﺮﻭﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎﯼ ﭘﺴﺖ ﻭ ﺑـی‌ﭘﺎ ﭘُﺮ ﻣـی‌ﮔﺮﺩﺍﻧﺪ. ﺍﺯ ﺧﻮﺩ دین است ﮐﻪ ﺯﻣﺎﻧﺶ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﺑﺎ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧـی ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﻧﻤـی‌ﺳﺎﺯﺩ. ﺍﺯ ﺧﻮﺩ دین است ﮐﻪ ﭘﯿﺮﻭﺍﻥ ﺭﺍ ﻭﺍ می‌دﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻫﺮ ﻧﯿﮑـی ﻭ ﺭﺳﺘﮕﺎﺭﯼ ﺑﺎﯾﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻫﺮ ﮐﻮﺷﺸـی ﻭ ﺟﻨﺒﺸـی ﮐﻪ به ناﻡ ﺩﯾﻦ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﯿﺴﺖ ﺩﺷﻤﻨـی ﮐﻨﻨﺪ ﻭ برای همین است که ﭘﯿﺮﻭﺍﻧﺶ ﻧﺎﭼﺎﺭﻧﺪ ﯾﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﻭ ﮔﺮﺩﻥ‌ﻓﺮﺍﺯﯼ ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ ﻭ ﯾﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺭﻫﺎ ﮐﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﺑﻨﺪ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﻭ ﺳﺮﺍﻓﺮﺍﺯﯼ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
باسمه تعالی

سلام علیکم
دین، همیشه جنبه‌ی فاعلی دارد ولی مخاطبِ دین باید جنبه‌ی قابلی داشته باشد. پس اگر کسی نخواهد و نپذیرد که دین، او را تغییر دهد، نمی‌توان اشکال را متوجه ناحیه‌ی دین دانست زیرا همین دین، دیگرانی که آن را پذیرفته‌اند، تغییر داده و به کمال و سعادت رسانده است.
به عبارت ساده، دین و هر برنامه‌ی تربیتی دیگر، تا زمانی که پذیرفته و به کار بسته نشود، نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. برای روشن شدن مطلب، چند مثال می‌زنیم؛
مثال اول: کسی که برنامه‌ی لاغری از بهترین استاد متخصص و فوق تخصص رژیم‌های غذایی دریافت کرده، تا زمانی که آن را به کار نبندد، هیچ نتیجه‌ای نخواهد گرفت. اینجا نمی‌توان رژیم لاغری آن متخصص را ناکارآمد شمرد، زیرا افراد بسیاری به همین رژیم لاغری، عمل کرده و نتایج بسیار خوبی گرفته‌اند. پس اشکال واقعی از ناحیه‌ی خود شخص است که دستورات متخصص را نپذیرفته است.

مثال دوم: کسی که به باشگاه بدنسازی برود ولی نه از دستگاه‌های ورزشی استفاده کند و نه برنامه‌ی غذایی متخصص بدنسازی را رعایت نماید، هیچگاه دارای بدنی ورزیده و عضلانی نخواهد شد. در این صورت، نباید دستگاه‌ها یا رژیم غذایی مخصوص ورزشکاران را مورد سرزنش قرار دهد؛ بلکه این خود فرد است که به خاطر عمل نکردن، مورد ملامت قرار می‌گیرد.

مثال سوم: کسی که وسیله‌ی الکتریکی ظریف بگیرد ولی به توصیه‌های ایمنی در نگهداری آن عمل نکند، مثلاً گوشی تلفن همراه خود را در معرض حرارت شدید قرار داده یا در آب بیاندازد، نمی‌تواند سازنده را متهم کند که وسیله‌ی نامرغوب و بی‌کیفیتی در اختیار او قرار داده است؛ زیرا افراد فراوانی هستند که با رعایت نکات ایمنی، سال‌ها از همین وسیله به بهترین وجه استفاده می‌کنند.
بله اگر دین یا برنامه‌ی تربیتی‌ای باشد که حتی یک نفر از کسانی که خود را وقف عمل به دستورات آن کرده‌اند را نتواند به کمال و سعادت برساند، در این صورت، می‌توان در صحت و سلامت آن دین یا برنامه‌ی تربیتی تردید نمود.

موفق باشید
حاج فردوسی